10 дугаар сарын 14-ний өдөр Mongolian Airlines (МИАТ) компанийн Хөх хотын ОМ223 нислэгээр шинэ титэм вирусийн шинжилгээ эерэг гарсан 5 зорчигчийг илрүүлсэн гэх мэдээлэл цахим орчинд цацагдаад байна. Бид уламжлалт арга болон технологийн шийдэл ашиглан энэхүү мэдээллийн үнэн бодит байдлыг шалгалаа.

АНУ-ын элчин сайдын яам болон Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар, УИХ, Засгийн газрын албан ёсны цахим хуудсуудад АНУ, Монгол хоёрын хооронд COVID-19 гарснаас хойш ямар нэгэн албан ёсны айлчлал хийгдээгүй болохыг харж болохоор байгаа юм.

Хятадын Гадаад хэргийн сайд Ван И-ийн ааруул амсаж байх үеийн зургийг хавсаргав. 2020 оны 09-р сарын 15-ны өдөр Гадаад хэргийн сайд Ван И-г угтан авахад тэрээр хар өнгийн масктай, угтаж авсан бүрэлдэхүүн ч бас цомхон байсныг та бидний энэхүү пост мэдээлэлд хавсаргасан зурагнаас харах боломжтой юм.

Энэхүү жиргээ нь 2020 оны 8-р сарын 10-ны өдөр хийгдсэн мэт харагдаж байгаа боловч мөн өөр хэсэгт 4 өдрийн өмнө гэсэн байна. Харин энэ жиргээ анх твиттер сүлжээнд мөн 8-р сарын 10-ны өдөр нийтлэгдсэн байгаа юм. Тиймээс 4 өдрийн өмнөх жиргээ байх боломжгүй.

Энэ удаад энгийн баримт нягтлах аргыг та бүхэнтэй хуваалцахын зэрэгцээ цахим сүлжээнд тодорхой хэмжээнд эргэлзээ төрүүлэх болсон нэгэн сонирхолтой мэдээллийг шалгахаар шийдлээ.

Монгол Улсын Үндсэн хууль, Монгол Улсын Газрын тухай хуулинд тусгаснаар газрыг зөвхөн Монгол Улсын иргэн өмчлөх, эзэмших эрхтэй. Харин гадаадын иргэн, харъяалалгүй хүмүүс Монгол Улсын газрыг тодорхой шаардлага хангасны дагуу бол ашиглах эрхтэй.

Монголд бүртгэлтэй интернэт сервер ашиглагчдад бэлэн мөнгө, гар утас зэргийг хожсон гэх мэдээлэл англи болон монгол хэл дээр ирэх болсон тул түүнийг шалгуулах уншигчдын хүсэлтийн дагуу энэ мэдээллийг шалгалаа. Бидэнд Google chrome болон Safari хөтөч ашиглагчдаас ирсэн мэдээллээс харахад, гар утас, бэлэн мөнгө хожсон гэх агуулга бүхий урамшууллын мэдээллүүд ирж, хэрэглэгчдийг тодорхой үйлдэл хийхэд уриалан дуудаж байгаа юм. Энэ нь Mongolian Fact-Checking Center-ээс өмнө нь орчуулан хүргэж байсан phishing мэдээллийн шинж чанаруудыг агуулжээ. Тухайлбал, Google chrome хэрэглэгчдэд Google membership awards

Google Earth: Гудамж нь хэрхэн харагддаг болохыг бид Google Earth ашиглан NLK-ийн барилгатай бичлэг хийгдсэнтэй ижил өнцөгөөр харьцуулж үзэн, энэ бичлэг Туркт ч биш, Бээжинд ч биш гэдгийг нь нотолсон юм.

2020 оны нэгдүгээр сард ikon.mn сайтад нийтлэгдсэн “Тэтгэврийн зээл аваагүй 176 мянга орчим ахмадад нэг удаа тус бүр нэг сая төгрөгийн урамшуулал олгох хэрэгтэй” гэх гарчигтай мэдээллийг ашиглан баримт шалгая.

Мөн opendatalab.mn-ээс хайлт хийхэд “Оддын сүүн зам” ХХК гэх компанийн илэрц олдсонгүй. Тиймээс энэхүү хуудас нь хандалтаа нэмэгдүүлэх зорилгоор Архангай аймгийн Тариат суманд байрлах “Сүүн зам” амралтын газрын нэрийг барьж хуурамч мэдээлэл түгээсэн гэж үзэх үндэслэлтэй байна.

Энэ журмын Оршуулга гэсэн хэсэгт зааснаар, “Нас барсан хүний гэр бүлийнхэн нь цогцост хүрэхгүйгээр, зөвхөн харах хүсэлтэй бол шаардлагатай бүх эрүүл ахуйн зохицуулалтыг хэрэгжүүлсний дараа үүнийг зөвшөөрнө. Ингэхдээ цогцост ямар ч тохиолдолд хүрч, эсвэл үнсэж болохгүй тухай дэлгэрэнгүй зааварчилгаа өгнө” гэжээ.

Тиймээс ямар нэг үйлдэл хийх шаардлагагүй, зөвхөн хүлээх хэрэгтэй ажээ. Facebook компани нь коронавируст цар тахлын үеэр бусдад халамж түгээх зорилгоор Facebook app-т зориулан дээрх сэтгэл хөдлөлийг танилцуулсан бол messenger-т зориулж цохилж буй зүрхийг дүрсэлсэн сэтгэл хөдлөлийг 4-р сарын 17-ны өдөр нэмсэн юм.

Mongolian Fact Checking Center – MFCC баримт шалгагчдын төвөөс та бүхнийг #ХУДАЛ мэдээллийг түгээхгүй, дамжуулахгүй байхыг уриалж байна.

Цагдаагийн Ерөнхий Газрын Хэвлэл мэдээллийн төвийн дарга, дэд хурандаа Б.Баатархүү, Баянзүрх дүүргийн Иргэдийн хурлын төлөөлөгч Б.Сүхбаатар нар тус мэдээллийг няцааж албан ёсны тайлбар өгсөн юм.

Бичлэг хийгдсэн цаг хугацаа, агуулгаас харахад энэ нь Ким Жон Уны эцэг Ким Жон Ил нас барах үеийн бичлэг болох нь батлагдаж байна.

Гартаа спиртын найрлагатай гар ариутгагч түрхээд хийн плитьканд ойртоход гал гарч гараа түлсэн гэх мэдээллийн баримттай эсэхийг шалгаж үзлээ.